(BATI PECOS YASASI)
Hukuk
Devleti düşüncesinin ortaya çıkış nedeni yönetimde keyfiliği kaldırmaktır. Hukuk devletinde keyfiliğe
yer yoktur. Tüm kurum ve kişiler
normlara bağlı olarak hak ve yetkilerini
kullanırlar. Hukuk devletinin temel
ilkelerinde biri bu olmakla birlikte zaman zaman keyfi uygulamalar görmekteyiz.
Hatta kimi zaman bu keyfi uygulamalar yasal dayanak kazanmakta evrensel hukuk
kaideleri hiçe sayılmaktadır. Keyfiliğin yasal zemin kazanmış olması hukuken
meşruiyet kazanması anlamına gelmez.
Hukukta keyfilik yasalara bağlı olmamak deyince hep benim
aklıma Yargıç Roy Bean Gelir.
Yargıç
Roy Bean 19.yüzyılda Teksas’ta yaşamış ilginç bir yargıç..
Ölümünden
sonra adına film çekilmiş
( the life and times of judge roy bean -1972-) , hikayelere, çizgi
romanlara (Morris Red Kit’in bir macerasında Roy Bean’i çizmiştir. -Judge-
) konu olmuştur.
Gençliğinde
çeşitli işlerde çalışan ve çok çalkantılı bir hayat yaşayan Roy Bean,
yeni demiryolları kurulmaya başlanınca güzergah boyunca demiryolu işçileri peşinden gitmiş bir
çadırda onlara içki satarak geçimini
sağlamıştır.
-Sulh Hukuk Mahkemesi
ve Soğuk Bira-
Yeni
kurulan bir demiryolu istasyonu kenarında yerleşmeye karar vermiş, salonunda içki satarken bir yandan da yargıç olarak yargılama
faaliyetlerini yürütmüştür. (Bu salon günümüzde müze olarak ziyaret edilmektedir) yargılamayı
izlemeye gelenler ve jüri içki almak zorundadır. Hatta jüri üyesi olmanın
şartlarından biri içki salonunun devamlı
müşterilerinden olmaktı.
-Yaşasın Adalet! Şimdi
Herkes Kendine Bir bira Ismarlasın-
Yargıç Roy Bean’in verdiği kararlar hukuktan uzak, keyfiliğe dayanan
kararlardır. Elinde yürürlükten kalkmış bir hukuk kitabı bulunmakta (eski
medeni yasa) kararlarını bu eski hukuk
kitabına dayandırdığını soylemektedir. Oysa Roy Bean okuma yazma bilmemektedir.
Daha önce kendisinin de yargılandığı davalardan bildiği “sanık” vesair hukuk
terimlerini tekrarlamakta onun dışında keyfiliğe göre karar vermektedir.
-Getirin o suçlu
serseriyi adil yargı neymiş göstereyim-
Kasabada hapishane yoktur bu nedenle hapis cezası vermemiş, genelde para
cezası vermiş, ceza paralarını ise devlete vermek yerine kendi cebine indirmeyi
tercih etmiştir.onun dışında hafif suçları işleyenlere genelde ceza olarak
kendi şahsi işlerini yaptırmıştır. İdam cezasından geçmişte kendisininde idama
mahkum olması (boynunda fularla sakladığı ip izi vardır) ve şans eseri
kurtulmuş olması nedeniyle genelde kaçınmıştır.
-Kararlarından
Örnekler-
Trenler istasyonda durduğunda salona gelip içki içen yolcular para üstü
istediğinde onlarla tartışıp, kendisine hakaret ettikleri gerekçesiyle onları
suçlu kabul edip, para üstü kadar para cezası verip para üstü ödemekten
kurtulmuştur.
Aynı şekilde bir kaza sonucu ölmüş kovboyun silahına el koyup, kovboyun üzerinde taşıdığı 40 dolar 35 cent paraya da ölü kovboyu 40 dolar 35 cent para cezasına mahkum edip el koymuştur.
Bir Çinliyi öldüren bir kovboy’u yargılarken, kovboyun arkadaşlarının tehditleri üzerine; “Cinayet bir insanın öldürülmesidir ama bir Çinlinin öldürülmesine ilişkin bir hüküm bulamadım kitapta” diyerek kovboyun beraatine karar vermiştir.
Sadece bölge mahkemelerinin boşanma davalarına bakma yetkisi olmasına rağmen kendisi yetkisi bulunmasa da 10 dolar karşılığı boşanma davalarına bakmış ve karar vermiştir.
Vahşi batının zamanla gelişmesi, sosyal hayatın güçlenmesi ile yasalar ve hukuk Teksas’a da egemen olmuş, yargıç Roy Bean görevden alınmıştır.
